یک مبلّغ باید پیوسته نظارت بر اعمال و رفتار خود داشته باشد تا بتواند عیوب خود را بفهمد و در رفع آن ها تلاش نماید. مبلّغ باید با منش و روش پیامبر گونه خود بتواند بدبینی ها نسبت به مبلّغ را از بین ببرد و نهال دوستی را در منطقه بنشاند. مبلّغ باید به این نکات نیز توجه داشته باشد. 1 ـ شناخت زمان (بصیرت زمانی)...
به گزارش چی 24 به نقل از رسالت: نام کتاب: اخلاق تبلیغي
نویسنده: نصرت الله جمالی
مشخصات چاپ: مهدیه، چاپ دوم، بهار 88، چاپخانه کمال الملک، 206 صفحه.
مؤلف در پیش گفتار بیان می‌‌دارد: «در این کتاب تلاش بر این است تا درباره بحث هایی که مطرح می کنیم، علاوه بر قرآن به سیره پیامبر و ائمه علیهم السلام تأسی نماییم و قول و فعل آنان را ملاک خود قرار دهیم که تنها رمز موفقیت ما در دنیا و‌آخرت خواهد بود.»
این کتاب شامل پنج بخش است که در بخش اول ابتدا به تاریخچه تبلیغ پرداخته شده است. در مورد تاریخچه تبلیغ بیان شده است: «از زمانی که انسان پا به عرصه هستی گذاشت و مسئولیت خلیفه خدا بودن، وظیفه او گردید، تبلیغ نیز پدید آمد.»
در ادامه کتاب، سنت های تبلیغی قرآن، در پنج مورد بیان شده است:
1) خلق بهترین ها:
قرآن، آن جا که از خلقت انسان می گوید، قصد تذکر و یادآوری هم دارد که شما آدمیان نیز به دنبال آفرینش و پدید آوردن «احسن»ها باشید.
2) اتمام حجت:
یکی دیگر از سنت های قرآنی برای تبلیغ، «اتمام حجت» یا «پیشگیری از بهانه تراشی» است تا انسان از خدا طلبکار نباشد.
3) همزبانی:
توجه به همزبانی پیام رسان و پیام گیرندگان یکی از سنت های قطعی خداوند متعال درباره تبلیغ است.
4) ایجاد تنفر:
یکی از روش های قرآنی برای تبلیغ، انزجار ایجاد کردن، نسبت به گناه یا چیزهایی است که دارای قبح ذاتی اند و از نظر فطرت خدادادی، انسان از آن یا آن‌ها تنفر دارد.
5) نمی‌دانم:
از سنت های فراموش نشدنی قرآن جهت آموزش ما، عبارت «نمی دانم» است که با اهل علم بودن ما سازگاری ندارد.
هدف تبلیغ
اگر هدف از کاری که انسان می کند، مشخص نباشد، عمل لغو و بیهوده و خسران آوری را انجام می دهد.
برهان گرایی
اگر در مقابل اسلام، طرحی یا نظریه ای آورند، نمی توان آن را بدون دلیل پذیرفت. از خصوصیات سنت تبلیغی قرآن، برهان گرایی است.
ارتباط برقرار کردن
راه ارتباط برقرار کردن و داشتن روابط عمومی قوی یا راه پذیرش مردم، شاید اولین گام برای تبلیغ است.
در ادامه مؤلف روش تبلیغ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم‌السلام را بیان می کند.
از یک جهت روش تبلیغی پیامبر دارای 5 مرحله است:
1) پنهان
2) نیمه آشکار
3) علنی
4) فرامنطقه ای
5) مرحله نهایی یا طرح و اجرای نظامات اسلام.
مؤلف در سنت تبلیغی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از جهت روان‌شناختی اجتماعی، 19 مورد را بیان می کند.
1) موقعیت شناسی 2) مبارزه منفی 3) آراسته و معطر 4) نرمخو 5) دلسوز (مراقب و مواظب) 6) اعتماد 7) نگاه یکسان 8) دقت در آداب فردی 9) احترام 10) سلام 11) عدم قطع کلام 12) حمل وسایل شخصی 13) عدم شکم بارگی 14) عیادت مریض 15) عدم حضور با لباس زیر 16) متبسم و بشاش 17) حضور در ورزشگاه 18) تجمل در لباس 19) کار تئاتر؛ پیامبر از این روش که می‌توان آن را قسمی از تبلیغ عملی دانست، استفاده می کرده است.
روش ائمه علیهم‌السلام نیز چیزی جز سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیست، ولی به لحاظ اهمیت موضوع به نمونه هایی در این باب می پردازیم.
الف) توجه به کودکان
ب) درک نوجوانان و جوانان
ج) پرهیز از بدبویی
هـ) تبلیغ عملی
و) مناظره یا گفت و گو
ز) آشنایی با مکتب های فکری روز
بخش دوم كتاب نیز شامل تبلیغ گفتاری، سخنرانی و خطابه ـ مطالب قابل طرح ـ شیوه انتخاب موضوع در تبلیغ گفتاری است. در ادامه به «منبر و خطابه» و «تدریس» پرداخته شده است که از نوع تبلیغ گفتاری است.
سخنرانی و خطابه: سخنران با مهارت و هنرمندی خاص، حقایقی را تثبیت می کند و عواطف مخاطبین را برمی‌‌انگیزاند تا به هدفی که برای آن سخن می گوید، دست یابد.
بخش های مختلف سخنرانی:
1) مقدمه 2) ذی المقدمه (اساس بحث سخنران یا سخنان اصلی که گوینده و متکلم را سخنران می کند، همین قسمت از بحث است که موضوع انتخابی را بسط و شرح می دهد و تفسیر و تبیین می کند) 3) خاتمه: سخنران باید در قسمت نهایی بحث به فکر نتیجه گیری و بیان مطلب عنوان شده با اختصار تمام باشد.
مطالب قابل طرح:
هدف کلی از تبلیغ، هدایت در رسیدن به کمال مطلق یا سر از رضوان الله درآوردن است، مطالبی که پله و نردبان برای این ترقی و تعالی است، عبارتند از: انسان شناسی و دین شناسی.
شیوه انتخاب موضوع:
در انتخاب موضوع باید چهار عامل را مورد دقت قرار دهد:
1) نیاز مخاطبان تبلیغی 2) موقعیت جغرافیایی تبلیغ 3) موقعیت زمانی تبلیغ 4) عوامل بازدارنده.
روش جذب مخاطبان:
تمام اقشار جامعه مخاطبان تبليغ تلقي مي شوند، ولی به ترتیب سنی باید گفت: کودکان، نوجوانان، جوانان، میان سالان، کهن سالان و بانوان که یا شهرنشین‌اند یا روستانشین، را شامل می گردد.
در بخش چهارم این کتاب، شیوه ارائه منبر و نکاتی در تهیه منبر ارائه شده است:
1) آماده کردن بحث: در هر موضوعی که سخنران، قصد سخن دارد، علاوه بر مطالعات زمینه ای درباره هر بحثی، باید قبل از سخنرانی نیز مدتی را برای آماده کردن و جا انداختن آن صرف نماید و به تدبر، مطالعه، بررسی، سنجش و چینش مطالب خود بپردازد.
2) مدت گفتار: آن چه اکنون به عنوان استاندارد زمانی مطرح است، حداکثر يك تا یک و نیم ساعت است.
3) پیشگیری از خستگی مخاطب: سخنرانی نباید عامل دلزدگی و تنفر آفرین باشد.
در بخش پنجم این کتاب می‌خوانیم:
مبلّغ و نظارت
یک مبلّغ باید پیوسته نظارت بر اعمال و رفتار خود داشته باشد تا بتواند عیوب خود را بفهمد و در رفع آن ها تلاش نماید.
زدودن بدبینی از مردم
مبلّغ باید با منش و روش پیامبر گونه خود بتواند بدبینی ها نسبت به مبلّغ را از بین ببرد و نهال دوستی را در منطقه بنشاند.
شناخت زمان و مردم
مبلّغ باید به این نکات نیز توجه داشته باشد. 1ـ شناخت زمان (بصیرت زمانی) 2ـ شناخت مردم عصر خود.
منبع: کتابشناسی توصیفی تبلیغ دینی در ایران، سید محسن میرسندسی
نام کتاب: اخلاق تبلیغي
نویسنده: نصرت الله جمالی
مشخصات چاپ: مهدیه، چاپ دوم، بهار 88، چاپخانه کمال الملک، 206 صفحه.
مؤلف در پیش گفتار بیان می‌‌دارد: «در این کتاب تلاش بر این است تا درباره بحث هایی که مطرح می کنیم، علاوه بر قرآن به سیره پیامبر و ائمه علیهم السلام تأسی نماییم و قول و فعل آنان را ملاک خود قرار دهیم که تنها رمز موفقیت ما در دنیا و‌آخرت خواهد بود.»
این کتاب شامل پنج بخش است که در بخش اول ابتدا به تاریخچه تبلیغ پرداخته شده است. در مورد تاریخچه تبلیغ بیان شده است: «از زمانی که انسان پا به عرصه هستی گذاشت و مسئولیت خلیفه خدا بودن، وظیفه او گردید، تبلیغ نیز پدید آمد.»
در ادامه کتاب، سنت های تبلیغی قرآن، در پنج مورد بیان شده است:
1) خلق بهترین ها:
قرآن، آن جا که از خلقت انسان می گوید، قصد تذکر و یادآوری هم دارد که شما آدمیان نیز به دنبال آفرینش و پدید آوردن «احسن»ها باشید.
2) اتمام حجت:
یکی دیگر از سنت های قرآنی برای تبلیغ، «اتمام حجت» یا «پیشگیری از بهانه تراشی» است تا انسان از خدا طلبکار نباشد.
3) همزبانی:
توجه به همزبانی پیام رسان و پیام گیرندگان یکی از سنت های قطعی خداوند متعال درباره تبلیغ است.
4) ایجاد تنفر:
یکی از روش های قرآنی برای تبلیغ، انزجار ایجاد کردن، نسبت به گناه یا چیزهایی است که دارای قبح ذاتی اند و از نظر فطرت خدادادی، انسان از آن یا آن‌ها تنفر دارد.
5) نمی‌دانم:
از سنت های فراموش نشدنی قرآن جهت آموزش ما، عبارت «نمی دانم» است که با اهل علم بودن ما سازگاری ندارد.
هدف تبلیغ
اگر هدف از کاری که انسان می کند، مشخص نباشد، عمل لغو و بیهوده و خسران آوری را انجام می دهد.
برهان گرایی
اگر در مقابل اسلام، طرحی یا نظریه ای آورند، نمی توان آن را بدون دلیل پذیرفت. از خصوصیات سنت تبلیغی قرآن، برهان گرایی است.
ارتباط برقرار کردن
راه ارتباط برقرار کردن و داشتن روابط عمومی قوی یا راه پذیرش مردم، شاید اولین گام برای تبلیغ است.
در ادامه مؤلف روش تبلیغ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم‌السلام را بیان می کند.
از یک جهت روش تبلیغی پیامبر دارای 5 مرحله است:
1) پنهان
2) نیمه آشکار
3) علنی
4) فرامنطقه ای
5) مرحله نهایی یا طرح و اجرای نظامات اسلام.
مؤلف در سنت تبلیغی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از جهت روان‌شناختی اجتماعی، 19 مورد را بیان می کند.
1) موقعیت شناسی 2) مبارزه منفی 3) آراسته و معطر 4) نرمخو 5) دلسوز (مراقب و مواظب) 6) اعتماد 7) نگاه یکسان 8) دقت در آداب فردی 9) احترام 10) سلام 11) عدم قطع کلام 12) حمل وسایل شخصی 13) عدم شکم بارگی 14) عیادت مریض 15) عدم حضور با لباس زیر 16) متبسم و بشاش 17) حضور در ورزشگاه 18) تجمل در لباس 19) کار تئاتر؛ پیامبر از این روش که می‌توان آن را قسمی از تبلیغ عملی دانست، استفاده می کرده است.
روش ائمه علیهم‌السلام نیز چیزی جز سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیست، ولی به لحاظ اهمیت موضوع به نمونه هایی در این باب می پردازیم.
الف) توجه به کودکان
ب) درک نوجوانان و جوانان
ج) پرهیز از بدبویی
هـ) تبلیغ عملی
و) مناظره یا گفت و گو
ز) آشنایی با مکتب های فکری روز
بخش دوم كتاب نیز شامل تبلیغ گفتاری، سخنرانی و خطابه ـ مطالب قابل طرح ـ شیوه انتخاب موضوع در تبلیغ گفتاری است. در ادامه به «منبر و خطابه» و «تدریس» پرداخته شده است که از نوع تبلیغ گفتاری است.
سخنرانی و خطابه: سخنران با مهارت و هنرمندی خاص، حقایقی را تثبیت می کند و عواطف مخاطبین را برمی‌‌انگیزاند تا به هدفی که برای آن سخن می گوید، دست یابد.
بخش های مختلف سخنرانی:
1) مقدمه 2) ذی المقدمه (اساس بحث سخنران یا سخنان اصلی که گوینده و متکلم را سخنران می کند، همین قسمت از بحث است که موضوع انتخابی را بسط و شرح می دهد و تفسیر و تبیین می کند) 3) خاتمه: سخنران باید در قسمت نهایی بحث به فکر نتیجه گیری و بیان مطلب عنوان شده با اختصار تمام باشد.
مطالب قابل طرح:
هدف کلی از تبلیغ، هدایت در رسیدن به کمال مطلق یا سر از رضوان الله درآوردن است، مطالبی که پله و نردبان برای این ترقی و تعالی است، عبارتند از: انسان شناسی و دین شناسی.
شیوه انتخاب موضوع:
در انتخاب موضوع باید چهار عامل را مورد دقت قرار دهد:
1) نیاز مخاطبان تبلیغی 2) موقعیت جغرافیایی تبلیغ 3) موقعیت زمانی تبلیغ 4) عوامل بازدارنده.
روش جذب مخاطبان:
تمام اقشار جامعه مخاطبان تبليغ تلقي مي شوند، ولی به ترتیب سنی باید گفت: کودکان، نوجوانان، جوانان، میان سالان، کهن سالان و بانوان که یا شهرنشین‌اند یا روستانشین، را شامل می گردد.
در بخش چهارم این کتاب، شیوه ارائه منبر و نکاتی در تهیه منبر ارائه شده است:
1) آماده کردن بحث: در هر موضوعی که سخنران، قصد سخن دارد، علاوه بر مطالعات زمینه ای درباره هر بحثی، باید قبل از سخنرانی نیز مدتی را برای آماده کردن و جا انداختن آن صرف نماید و به تدبر، مطالعه، بررسی، سنجش و چینش مطالب خود بپردازد.
2) مدت گفتار: آن چه اکنون به عنوان استاندارد زمانی مطرح است، حداکثر يك تا یک و نیم ساعت است.
3) پیشگیری از خستگی مخاطب: سخنرانی نباید عامل دلزدگی و تنفر آفرین باشد.
در بخش پنجم این کتاب می‌خوانیم:
مبلّغ و نظارت
یک مبلّغ باید پیوسته نظارت بر اعمال و رفتار خود داشته باشد تا بتواند عیوب خود را بفهمد و در رفع آن ها تلاش نماید.
زدودن بدبینی از مردم
مبلّغ باید با منش و روش پیامبر گونه خود بتواند بدبینی ها نسبت به مبلّغ را از بین ببرد و نهال دوستی را در منطقه بنشاند.
شناخت زمان و مردم
مبلّغ باید به این نکات نیز توجه داشته باشد. 1ـ شناخت زمان (بصیرت زمانی) 2ـ شناخت مردم عصر خود.
منبع: کتابشناسی توصیفی تبلیغ دینی در ایران، سید محسن میرسندسی
